De Lannervalk komt in West-Europa maar weinig voor en uitsluitend als dwaalgast. Hij is te herkennen aan de rossige of zandkleurige kruin en de leigrijze bovendelen. Het is een behendige vlieger en hij beschikt over een bijzondere jachttechniek. Helaas gaat de soort in Europa sinds een halve eeuw sterk in aantal achteruit.
Een grote valk met bakkebaarden
De Lannervalk is een niet al te grote roofvogel met een korte haaksnavel. In de vlucht valt hij op door zijn slanke postuur en de wat trage,weinig energieke wiekslagen. De meest opvallende uiterlijke kenmerken zijn de rossige of zandkleurige kruin, de donkere baardstrepen en de leigrijze rug die sterk afsteekt bij de lichte onderdelen.
Lopende en vliegende prooien
De Lannervalk heeft een strikt carnivore levenswijze. Hij jaagt in open terrein en eet zowel zoogdieren als vogels en reptielen. Hij jaagt vooral op knaagdieren,vleermuizen, duiven, kwartels, kraaien en ook kleinere roofvogels zoals de Torenvalk en de Kleine torenvalk. Daarnaast eet hij af en toe ook hagedissen, schorpioenen, spinnen en grote insecten, vooral wanneer warmbloedige prooien schaars zijn en er dus veel concurrentie om voedsel is.
Roepgeluiden
In de meeste boeken wordt alleen gerept van een kekkerend “kak-kak-kak” en een schelle roep “krie krie krie” in de broedtijd, maar de Lannervalk heeft een veel breder repertoir van roepgeluiden. Elk van die doorgaans luide stemuitingen lijkt bij een bepaalde situatie te horen,maar de meeste worden gebruikt bij conflicten over territoriumgrenzen en bij het baltsritueel.
Hergebruik van oude nesten
Over het voortplantingsgedrag van de Lannervalk is nog vrij weinig bekend.
De voortplantingstijd begint meestal in februari. Dan voeren de mannetjes en de vrouwtjes ingewikkelde baltsvluchten uit,waarbij ze elkaar luidruchtig achternajagen. Ze broeden dikwijls in verlaten nesten van kraaien of reigers, of van andere dagroofvogels, op uitstekende rotspunten, in hoge bomen of zelfs op daken van huizen. In uitgestrekte, verlaten woestijngebieden broeden ze ook wel op de grond. Tussen half februari en eind maart legt het vrouwtje drie of vier eieren. Beide broedpartners broeden die gedurende 30 tot 35 dagen om beurten uit. Tijdens het broeden brengt het mannetje alle prooien binnen. Het vrouwtje gaat zelf pas jagen wanneer de jongen uit het ei zijn en gevoerd moeten worden. Na ongeveer 40 dagen maken de jongen hun eerste vlucht.
Jachttechniek
Lannervalken zijn voortreffelijke jagers. Ze zijn snel en wendbaar in de vlucht. Buiten de broedtijd zwerven ze vaak in groepjes rond,maar jagen doen ze meestal in paren. Door samen te werken bij de jacht gebruiken ze een bijzondere, bij andere roofvogels weinig voorkomende techniek om prooien op te sporen en te vangens. Het mannetje houdt eerst afstand, terwijl het vrouwtje op zoek gaat naar prooien, die ze opschrikt en dwingt zich buiten de dekking te tonen. Dan stort het mannetje zich op de opgejaagde dieren en sleurt ze in zijn klauwen mee naar het nest. In een andere situatie leren ze hun jongen via deze jachttechniek ook hoe ze vliegende prooien moeten verschalken.
Verwante soorten
De Boomvalk (Falco subbuteo) en het Smelleken (Falco columbarius) lijken veel op de Lannervalk. De Boomvalk is herkenbaar aan de krachtige donkere streping op de lichte onderdelen en de bruinrode anaalstreek. Het Smelleken heeft een grijsblauwe rug en een roomwitte of oranje buik met donkere vlekjes.
Niet te verwarren met….
De Slechtvalk (Falco peregrimus), met een donkerder verenkleed en een kortere staart.
Ecologie en bedreigingen voor de soort
In Europa steeds zeldzamer De Lannervalk heeft zowel in Europa, Afrika als Zuidwest-Azië een voorkeur voor open,woestijnachtige landschappen, maar hij komt ook in andere milieus voor. De aantallen Lannervalken nemen onrustbarend af, mede omdat hij veel aftrek vindt bij beoefenaren van de valkenjacht. In feite is rond deze valken een hele industrie ontstaan.
Graag in open terrein
Zowel in Europa als in Afrika leeft de Lannervalk in open rotsachtige landschappen met weinig boomgroei als steppen en halfwoestijnen. Maar hij broedt ook in gebergten, plaatselijk tot 5000 m hoogte. Ondanks zijn voorliefde voor kale, woestijnachtige gebieden komt de Lannervalk buiten de broedtijd, dus ‘s winters, in veel meer gevarieerde landschappen voor. Je kunt hem dan ook in vochtige laagvlakten en zelfs in moerassen tegenkomen.
De Lannervalk heeft een voorkeur voor steppegebieden, halfwoestijnen en steile rotswanden.
In Europa zeldzaam
De Lannervalk is vooral in Afrika wijdverbreid. Hij broedt daar bijna overal, behalve in heel natte regenwouden. Het Europese broedareaal is beperkt tot Zuid-Italië, Kroatië, Griekenland en Turkije.
Dieren die elders in Europa worden waargenomen, zijn meestal uit gevangenschap ontsnapt.De Lannervalk is een uitgesproken standvogel, maar toch gaan jonge dieren in de eerste paar winters wel eens op lange zwerftochten, ook ver buiten de broedgebieden. De soort is sinds 1885 ongeveer 30 keer in Frankrijk waargenomen, vooral ‘s winters. Het is dus waarschijnlijk dat zich onder de individuen die men hier en elders in het westelijk Middelllandse-Zeegebied waarneemt, ook van zulke wilde dwaalgasten uit Italië, Griekenland of Afrika zijn. In ons land is de Lannervalk nog nooit gezien.
Beschermen
De Lannervalk wordt nu in zekere mate beschermd. Er wordt vooral beter toezicht gehouden op de broedgebieden. Ook zijn hoogspanningsleidingen veiliger gemaakt en Zijn foerageergebieden ingericht .
Roof van eieren en nestjongen
Op dit moment leven in Europa minder dan 200 broedparen van de Lannervalk Omdat valkeniers graag met Lannervalken werken, heeft er altijd al een levendige handel in deze roofvogels bestaan. Dat leidt ertoe dat jagers en verzamelaars geregeld nesten uithalen en de eieren en jongen aan handelaren in de valkerijbranche verkopen Verder worden ernog altijd veel van deze vogels gedood omdat ze als een bedreiging voor pluimveefokkerijen worden beschouwd.
Status van de soort
De Lannervalk is in Afrika nog algemeen en staat niet op enige Rode Lijst; de IUCN plaatst hem in de categorie “geen reden tot zorg’ In Zuid-Europa is hij wel bedreigd. Hier zijn de aantallen broedparen in de laatste halve eeuw sterk teruggelopen.
Leefgebied  De Lannervalk
De Lannervalk broedt ingrote delen van Afrika en op het Arabisch Schiereiland, in Klein-Azië en in een paar Zuid-Europese landen, met name in Zuid-Italië en op het Balkanschieteiland.
