De Kleine rietgans broedt op de arctische toendra van Groenland, IJsland en Spitsbergen. De westelijke populaties trekken naar de Britse eilanden, maar de vogels van Spitsbergen overwinteren in Denemarken, Friesland en Vlaanderen, waar ze in graslanden en op akkers pleisteren en soms enige schade aanrichten. De soort is beschermd, en de aantallen nemen toe.
Een moeilijk herkenbare wintergast
De Kleine rietgans blijft inderdaad iels kleiner (Ian de nauwverwante Rietgans. Hij oogt meer gedrongen heelt bolle kop met een korte, in hel midden roze snavel. Zijn poten zijn roze. Het verenkleed is blauwgrijs, van onderen meer bruingrijs, en daarbij steken de hals en de kop opvallend donker af. Jongen zijn doffer, meer bruinachtig van kleur, van boven donkerder en van onderen vlekkerig. Hun poten zijn vaalroze of vuilgeel.
Toendra’s en polders
In IJsland broeden de populaties van de Kleine rietgans het liefst op moeilijk toegankelijke plaatsen als ravijnen. Op Spitsbergen zitten ze vaak in vlak en open terrein, maar ook op steile rotskusten of gebroken rotsbodems. Ze overwinteren aan meeroevers, in riviermondingen of in open polderland. Ze volgen vaste routes langs vaste pleisterplaatsen, waar ze zolang het weer draaglijk blijft, vaak weken of maanden rondhangen. Daar grazen of stropen ze stelselmatig in troepen dag na dag de akkers af.
Gevarieerde plantenkost
In de broedtijd vreten Kleine rietganzen allerlei toendraplanten zoals zeggen, mossen en korstmossen, en later in het seizoen ook bessen. In de overwinteringsgebieden eten ze gras, jong wintergraan, aardappels, bieten, winterpeen en voedergewassen zoals klaver, maar ook onkruid en op stoppelvelden achtergebleven graankorrels.
Â
Apart of in kolonies
Vaak zonderen broedparen van de Kleine rietgans zich af om te broeden, maar ze vormen ook wel in een los kolonieverband. In dat laatste geval bewaren ze tussen hun nesten altijd een flinke afstand van minstens vijf
meter. De nesten hebben de vorm van een bergje plantendelen met een kuiltje in het midden. Vaak keren de vogels jaren achtereen naar dezelfde broedplaats terug.
Hoog broedsucces
Het vrouwtje legt drie tot vijf eieren, die ze daarna in haar eentje in ongeveer 26 dagen uitbroedt. De jongen verlaten al snel het nest en volgen hun ouders naar de foerageerplaatsen. Het duurt ongeveer 56 dagen voor ze de vliegkunst meester zijn Gemiddeld levert elk legsel iets meer dan twee geslachtsrijpe jonge vogels op.
Graag samen
Wanneer de jongen ongeveer drie weken
oud zijn en de volwassen vogels aan de rui beginnen, sluiten de ganzenfamilies zich tot grotere verbanden aaneen. In feite zijn Kleine rietganzen buiten de broedtijd heel sociaal. Ze brengen in die periode soms met duizenden bij elkaar de nacht door in open water of op ondergelopen land.
Vliegtechniek
De Kleine rietgans is lichter dan de Rietgans en de Grauwe gans. Daardoor vliegt hij gemakkelijker, maakt rappe wiekslagen en haalt soms@crobatische vliegtoeren uit. Hij voelt zich niet alleen thuis in het luchtruim, maar is ook goed ter been op de grond. Bovendien kan hij uitstekend zwemmen.
Verwante soorten
De Kleine rietgans is een van de 10 soorten uit het geslacht Anser. Hij is nauw verwant met de Rietgans (Anser fabalis) en de Grauwe gans (Anser anser), Hij werd vroeger als ondersoort van de Rietgans beschouwd en sluit wat kenmerken betreft nauw aan bij de Toendrarietgans (Anser fabalis rossicus).
Niet te verwarren met….
de Rietgans (Anser fabalis), met een langere hals en een Idriehoekiger kop-snavetsilhouet.
Ecologie en bedreigingen voor de soort
Het gaat goed met deze gans
Alle Kleine rietganzen trekken in de herfst naar Groot-Brittannië en de kusten van de Noordzee. Hier vinden ze in graslanden, wintergraanakkers en stoppelvelden genoeg te eten om na hun lange overzeese vliegreis weer op krachten te komen. In Europa is de soort beschermd, wat zichtbaar is in groeiende aantallen.
Op de vlucht voor strenge vorst
De Kleine rietgans broedt in het hoge
noorden, op de oostkust van Groenland, op IJsland en op Spitsbergen. De westelijke populaties overwinteren in hoofdzaak in Groot-Brittannië, al trekken bescheiden aantallen in strenge winters door naar Frankrijk. De vogels van Spitsbergen trekken echter via Denemarken naar de grazige zuidwesthoek van Friesland. Bij strenge vorst trekken ze zelfs verder naar de omgeving van Damme In Vlaanderen.
Kleine rietganzen vallen in grote troepen binnen en brengen dan grote schade toe aan de wintergewassen.
Snelle vliegers
Alle wilde ganzen, ook de Kleine rietgans, zijn voortreffelijke vliegers, die in korte tijd afstanden van duizenden kilometers kunnen overbruggen. Daarbij vliegen ze in V-formatie, wat een flinke energiebesparing oplevert. De vogels vliegen om beurten aan kop. Meestal vliegen ze erg hoog, maar vanwege hun luide roep gaan ze zelfs dan niet onopgemerkt voorbij.
Waar zie je ze?
Weine rietganzen hebben vaste pleisterplaatsen. In Nederland zijn elk jaar grote groepen in Zuidwest-ftiesland te vinden. Bij zware vorst trekken de vogels via de kuststreek en het rivierengebied naar Damme inVlaanderen.
Groeiende aantallen
De wereldpopulatie werd in de jaren 1880 op 130.000 individuen geschat en bedraagt nu, in 2010, 310.000 exemplaren. In of kort voor 2002 herbergde Groenland 2500-5000 broedparen, IJsland 35.000-45.000 paren en Spitsbergen 12.250-18.800 paren. Ook de aantallen overwinteraars zijn toegenomen, vooral in Groot-Brittannië (van 30.000 vogels in 1950 tot 241.000 nu). Alleen de oude pleisterplaatsen in Noord-Duitsland, waar vroeger soms 8000 Kleine rietganzen overwinterden, zijn in de jaren 1950 verlaten onder druk van bejaging en veranderingen in het agrarisch beheer. Daar worden nu niet meer dan 200 individuen gezien.
Tot verdriet van boeren
In de overwinteringsgebieden oefenen akkers met wintergraan, aardappelen, winterpeen en klaver grote aantrekkingskracht uit op deze ganzen. De vogels foerageren gewoonlijk in een klein gebied van gemiddeld 45 km2. Als ze daar een hele winter lang bij duizenden rondhangen, leidt dat soms tot schade aan het gewas. In Friesland zitten ze meer op graslanden.
Status van de soort
De Kleine rietgans is binnen de uropese Unie beschermd krachtens
een melding in Bijlage II Van de .Europese Vogelrichtlijn. Wel kunnen de Provincies in Nederland aan grondeigenaren vrijstelling van het jachtverbod Verlenen om schade aan gewassen te yoorkomen.
Â
Leefgebied  De Kleine RietgansÂ
De Kleine rietgans broedt op Groenland, IJsland en Spitsbergen. De westelijke populaties overwinteren in Groot-Brittannië en in koude winters deels in Noord-Frankrijk. De vogels uit Spitsbergen overwinteren voornamelijk in Denemarken, Nederland en Vlaanderen
