Humes bladkoning is een piepklein zangvogeltje dat in Centraal-Azië broedt. Hij is nauw verwant met de Bladkoning uit Noord-Azië, maar is lichter van kleur, iets minder contrastrijk getekend en verschilt duidelijk door de zang. Beide soorten worden af en toe als dwaalgast in West-Europa waargenomen, ook in onze streken.
Een moeilijk te herkennen loofzanger
Humes bladkoning behoort tot de loofzangers, een groep kleine, gedrongen vogeltjes met een actieve levensstijl. Hij lijkt sterk op twee andere Phylloscopus-soorten. de Bladkoning (P. inornatus) en Pallas’ boszanger (P. proregulus). Determinatie van deze drie nauwverwante soorten in het veld is verre van eenvoudig.
Zustersoort van de Bladkoning
Humes bladkoning wordt precies even groot als de Bladkoning en slechts millimeters langer dan de ons beter bekende Winterkoning (uit een andere familie) Beide soorten vertonen een bijna identiek patroon van kop- en vleugelstrepen. Ervaren waarnemers kunnen de soorten uit elkaar houden op basis van subtiele kleurverschillen In de herfst, wanneer het kleed pas gewisseld en dus nog niet sleets is, zijn de bovendelen bij Humes bladkoning lichter grijsgroen dan bij de Bladkoning. Verder is de bovenste (voorste) vleugelstreep bij Humes bladkoning zwakker ontwikkeld. En ten slotte zijn de poten en de snavel bij Humes bladkoning donkerder van kleur.
Elk seizoen een ander verenkleed
Aan het verenkleed zijn mannetjes en vrouwtjes van Humes bladkoning op geen enkele wijze te onderscheiden. Ook de jongen lijken al snel op hun ouders en worden onherkenbaar. Daarentegen zijn de kleuren van het verenkleed veranderlijk en volgen de seizoenen. Na de broedtijd, in nazomer en herfst, is het verenkleed nog nieuw, maar daarna vertonen de slagpennen in toenemende mate tekenen van slijtage. In het voorjaar is de wenkbrauwstreep witachtig geworden en zijn de vleugelstrepen lichter van kleur en bovendien smaller.
Kenmerkend stemgeluid
De zang is het enige betrouwbare middel om Humes bladkoning van zijn naaste verwanten te onderscheiden. De roepgeluiden zijn iets korter en scherper dan die van de Bladkoning en klinken als een haastig “dswiet” of “tsjip” , soms gebroken tot een dalend tonenpaar: “dsi-wo”. De mannetjes zijn vooral erg spraakzaam vanaf de maand april, wanneer ze op de broedplaats zijn aangekomen. Ze brengen dan hun gonzende, vrij lage zang ten gehore: een ijl, langgerekt “dziiiioe” dat ze afwisselen met herhaalde roepgeluiden.
Nest op de grond
Over de voortplanting van Humes bladkoning is nog weinig bekend. We weten intussen dat dit zangvogeltje in april en mei in de broedgebieden terugkeert en dat de broedparen dan nestjes bouwen op de grond, liefst een beetje verborgen achter een aardhoop of tussen dichte planten. Meestal legt het vrouwtje vijf eieren, die ze in ongeveer twee weken uitbroedt. Humes bladkoning brengt de meeste tijd hoog in de boomkruinen door.
Voedsel
Zoals veel insectenetende bosvogels speuren Humes bladkoningen in het gebladerte naar prooien. Ze vangen vooral gevleugelde insecten die rondlopen op takken en boomstammen. Zien ze echter een prooi voorbijvliegen, dan gaan ze er rap achteraan en grijpen hem in de vlucht.
Een beetje naamkunde
De bladkoningen behoren samen met talrijke boszangers, fitissen, fluiters en tjiftjafs tot de loofzangers (geslacht Phyl/oscopus), die op bomen en struiken foerageren. Humes bladkoning is genoemd naar de Britse ornitholoog Allan Octavian Hume (1829-1912).
Verwante soorten
Humes bladkoning is zo nauw verwant met de Bladkoning (Phyl/oscopus inornatus) uit de Siberische taiga, dat hij door sommige auteurs als conspecifiek met die soort wordt beschouwd. Eveneens nauw verwant is Pallas boszanger (P, proregu/us) die in de taiga en in bergwouden in China en de Himalaya voorkomt, maar Pallas’ boszanger is veel contrastrijker getekend, bijna als een goudhaantje.
Ecologie en bedreigingen voor de soort
Een zeldzame dwaalgast uit Azië
Humes bladkoning broedt in de gebergten van Centraal-Azië, ver ten zuiden van Siberië. Hij
zoekt daar de betrekkelijke rust van bergwouden, maar komt in het najaar van de hellingen omlaag en trekt dan naar meer zuidelijke streken in Azië. Daarbij verdwalen bijna jaarlijks wel enkele exemplaren in West-Europa.
Korte trekroutes
In Azië leven meer loofzangers (Phyl/oscopus-soorten), maar die broeden meestal in Siberië. Humes bladkoning bewoont meer zuidelijke streken met een zachter klimaat. Zijn broedareaal beslaat de oostelijke delen van Centraal-Azië. In de herfst maken deze vogels vrij korte trektochten naar het zuiden, met name naar India, om te genieten van de zachte subtropische winters. Maar als daar in april de hete zomer aanbreekt, vliegen ze snel weer naar het noorden. Humes bladkoning wordt in West-Europa vooral diep in de winter waargenomen.
Vrolijke groepjes
Humes bladkoningen zijn doorgaans sociaal van aard Zowel tijdens de trek als in de winterverblijven treden ze in kleine troepen op. Bij het foerageren sluiten ze zich graag aan bij groepjes andere zangvogels, niet alleen loofzangers. Ook slapen doen ze vaak in groepen. Overigens zijn ze weinig schuwen laten ze zich gemakkelijk bekijken. Dat ze lastig te vinden zijn, komt doordat ze in de boomtoppen jagen.
Status van de soort
Humes bladkoning heeft een ruime verspreiding in Azië en komt daar algemeen voor in gebergten. Een goede aantalsschatting ontbreekt, maar de populatie lijkt stabiel. De soort heet nu veilig (Least Concern). Binnen de EU is hij categorisch beschermd.
Nauwelijks bedreigd
Homes bladkoning leeft tot 3500 m hoog op bosrijke berghellingen. Hij geeft de voorkeur aan vochtige, lichte plaatsen zoals kapvlakten en bosranden, waar veel insecten te vinden zijn. In de veilige afzondering van deze biotopen kan de soort zich binnen zijn areaal goed handhaven en ontwikkelen. Eigenlijk is de jaarlijkse trek de enige echt riskante gebeurtenis in het leven van deze piepkleine, kwetsbare zangvogeltjes.
Late gast
Tussen Europa en het normale verspreidingsgebied van Humes bladkoning gaapt een denkbeeldige kloof van ruim 3000 km.Toch duiken er jaarlijks losse exemplaren op in Noordwest-Europa, onder meer in Frankrijk, onze streken, op de Britse eilanden en in Scandinavië. Ook in het Nabije Oosten worden zulke dwaalgasten waargenomen (in Israël, bijvoorbeeld). Ze komen later in West-Europa aan dan andere Aziatische loofzangers. Meestal arrivieren ze niet eerder dan oktober en vaak overwinteren ze hier tot in februari of maart.
Waar zie je ze?
De meeste waarnemingen in Nederland (tot dusver 37) zijn langs de kust en het IJsselmeer gedaan, maar er zijn ook een paar meldingen uit Friesland en het ivierengebied. In België is de soort 8 keer waargenomen, ook voornamelijk langs de kust. Uit Frankrijk (Bretagne!) zijn 5 waarnemingen bekend.
Leefgebied De Humes bladkoning
Humes bladkoning broedt in bergwouden in Centraal-Azië, van de Mongoolse Altai via de Tian Shan (West-China) tot in Afghanistan en Pakistan. Hij overwintert ten zuiden van dat gebied, in hoofdzaak in India. Geregeld verdwalen exemplaren in West-Europa.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
