Gelukkig laat de Groene specht af en toe van zich horen, vooral in de voortplantingstijd. Deed hij dat niet, dan was hij lastig te vinden, want roffelen op schors of takken, zoals we dat van andere spechten kennen, doet hij maar zelden. Hij leeft in bossen en graslanden, eet mieren en wordt bedreigd door het verdwijnen van nestplaatsen en de belangrijkste voedselbron.
Een zwartgemaskerde specht
De Groene specht is gemakkelijk te herkennen aan zijn groen en gele verenkleed, zijn zwarte masker en de rode kruin. Hij leeft in loofbossen en verraadt zijn aanwezigheid door zijn eigenaardige zang.
Op zoek naar mierenhopen
De meeste spechten zoeken hun voedsel op de stammen van bomen, maar de Groene specht foerageert vooral op de grond. Dat komt omdat mieren zijn hoofd voedsel vormen. Weliswaar lust hij ook slakken, wormen, zaden en vruchten, maar zijn dieet is voor bijna 90% uit mieren samengesteld. Je ziet de Groene specht dan ook geregeld op zoek naar mierenhopen in graslanden rondhuppen.
Heeft hij een mierenhoop gevonden, dan steekt hij zijn snavel diep naar binnen en tast hij daar rond met zijn lange, kleve rige tong om de mieren en hun larven te verzamelen. Men heeft ooit berekend dat een volwassen Groene specht elke dag ruim 2000 mieren verzwelgtl ‘s Winters, wanneer de mieren haast onbereikbaar diep onder de grond zitten, valt de Groene specht in Zuid-Europa ook af en toe bijenkorven aan.
Broeden in een zelfgehakt hol
Vanaf maart, maar in Zuid-Europa al een paar weken eerder, baltsen de manne tjes. Ze vliegen spiraalsgewijs tussen de takken van de bomen en leveren knokpartijtjes om de gunst van een vrouwtje te verwerven. Om indruk te maken op hun rivalen nemen ze een dreighouding aan, met geopende vleugels, gespreide staartveren en heen-en-weer zwaaiende kop. Heeft het broedpaar nog geen nestholte, dan zoeken de dieren het bos af naar een grote boom met een verrot hart. Als ze zo’n boom hebben gevonden, dan beginnen het mannetje en het vrouwtje een hol in het zachte hout uit te hakken, vaak op een hoogte tussen twee en tien meter. Dat hol wordt 20 tot 50 cm diep, maar de ingangsopening wordt niet wijder dan 7 cm gemaakt.
Het nest van de Groene specht is diep uitgehakt in de stam van een oude boom en biedt onderdak aan ongeveer zes jongen.
Hulpeloze jongen
Nadat ze het mannetje heeft geholpen de nestholte te voltooien, legt het vrouwtje vijf tot zeven witte eieren op een bedje van houtspaanders. De vogels broeden die gezamenlijk in ongeveer twee weken uit.
Bij het uitkomen zijn de jongen naakt en blind. Ze worden door hun ouders in hoofdzaak met mieren gevoed. Na drie weken kunnen ze al veel dingen zelf, maar na ongeveer zes weken verlaten ze het nest pas voorgoed.
Zang en roep
Het is dikwijls eenvoudiger Groene spechten te beluisteren dan ze te bekijken, want ze zijn schuw; maar in de lente laat het mannetje een luide lachende ‘zang’ horen: een in toon dalend “kluu kluu kluu kluu klu klu klu”. Het vrouwtje roept zachter “puu puu puu”. Af en toe hoor je een schelle, brutale vluchtroep “kieu kieu kieuk”, ook gebruikt om indringers te intimideren. Als deze zich niet snel uit het territorium laten verjagen, dan aarzelt de Groene specht niet om ze aan te vliegen.
Verwante soorten
In Midden- en Oost-Europa (ook in Hoog België) broedt de iets kleinere Grijskopspecht (Pieus canus), ook met groene boven-, maar grijze onderdelen, een klein, onduidelijk masker en alleen wat rood op het voorhoofd. In West-Europa komen verder de Kleine, Middelste en Grote bonte specht voor, allemaal Dryocopus-soorten: kleinere, zwart-wit-rode vogels die veel roffelen. De grote Zwarte specht (Dryocopus mattius) heeft de kleur en het formaat van een Roek.
Ecologie en bedreigingen voor de soort
Een specht die naast bos ook grasland nodig heeft
De Groene specht is nog algemeen in de meeste Europese landen, maar zijn aantallen lopen de laatste tijd fors terug. Uit onderzoek blijkt dat deze achteruitgang in hoofdzaak te wijten is aan het omzagen van oude bossen en aan wijzigingen in de agrarische bedrijfsvoering in zijn leefgebied, met name het graslandbeheer.
Voorliefde voor oude bomen
Om te kunnen broeden heeft de Groene specht bomen met een verrot hart nodig. Binnen zijn habitat moet dus oud bos met stervende bomen staan. Daarnaast moet er ook grasland in de buurt zijn. Groene spechten vind je in loofbossen, gemengde bossen, struwelen en boomgaarden; af en toe zelfs in parken en tuinen.
De Groene specht broedt graag in grote, oude bomen in een omgeving waar ook grasland voorkomt.
Wijdverbreid in Europa
De Groene specht is in de meeste Europese landen nog vrij algemeen. Ook in Nederlandse en Belgische bossen kun je hem zonder veel moeite waarnemen. Het areaal reikt van Engeland oostwaarts tot Midden-Rusland en de Kaukasus, en van Zuid-Scandinavië tot Spanje, Turkije en het Midden-Oosten (tot West-Iran).
Waar zie je ze?
De Groene specht is een algemene vogel van loof- en gemengde bossen op de ho gere zandgronden, inclusief de landgoed bossen langs de binnenduinrand. Hij ontbreekt in open polderlandschappen langs de kust en de grote rivieren.
Stand- en zwerfvogel
Groene spechten gedragen zich overwe gend als standvogel, maar zwerven buiten de broedtijd in een wijdere omtrek rond hun broedplaatsen. Grote verplaatsingen blijven uit en in noordelijke streken komen in strenge of sneeuwrijke winters veel Groene spechten om, omdat ze erg gevoelig zijn voor koude. Je ziet vaak dat ze ‘s winters hun broedbiotoop in de bossen verruilen voor kleinschalige, boomrijke agrarische landschappen .
Afnemende aantallen
De Groene specht is geen bedreigde soort, maar de aantallen lopen overal wel terug. Nog is de vogel algemeen in de meeste Europese landen, maar hij heeft veel te lijden onder alle veranderingen in zijn leefomgeving. Daaruit vloeien voor hem veelomvattende en zorgwekkende be dreigingen voort. De ergste zijn de gestage
sloop van oude bossen en wijzigingen in de agrarische bedrijfsvoering. Vroeger liet men graslanden jarenlang ongemoeid, zodat zich veel mierenhopen ontwikkelden, waardoor daar vanzelf veel Groene spechten kwa men. Nu worden zulke terreinen regelmatig omgeploegd en opnieuw ingezaaid of tot akker bewerkt. Dat staat de vorming van mierenhopen in de weg. Zo blijft de Groene specht zonder voedsel achter en moet hij zijn broedgebied opgeven
Aantallen
De totale wereldpopulatie van de Groene specht wordt geschat op 450.000 tot 1,3 miljoen broedparen. De hoogste dichtheden worden blijkbaar in West Europa bereikt, van Engeland en de lage landen via Frankrijk zuidwaarts tot Spanje en Italië.
Leefgebied De Groene specht
De Groene specht komt algemeen voor in grote delen van Europa, van Portugal tot Rusland en van Zuid-Scandinavië tot Klein-Azië en het Midden-Oosten (tot West-Iran). Hij ontbreekt in de taiga-naaldbossen in het noorden van Scandinavië en Rusland.
